Światło podczerwone kojarzy się większości z nas z temperaturą i specjalnym urządzeniem termowizyjnym, które pozwala je dostrzegać. Takie światło bowiem nie jest widoczne gołym okiem, ale ma olbrzymi wpływ na oczy i wzrok. Co ciekawe, światło podczerwone emituje również dobrze nam znane słońce. Choć nie zawsze zdajemy sobie zatem z tego sprawę, to światło podczerwone dotyczy każdego z nas, w mniejszym lub większym stopniu. Czytając dalej, dowiesz się jeszcze więcej interesujących informacji na temat światła podczerwonego i jego wpływu na oczy.
Podczerwień to rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które znajduje się pomiędzy światłem widzialnym a falami mikrofalowymi. Jej długość fali rozciąga się od mniej więcej 780 nanometrów aż do 1 milimetra. Choć nie jesteśmy w stanie zobaczyć podczerwieni gołym okiem, nasze ciało odbiera ją w postaci ciepła.
W obrębie tego pasma wyróżnia się trzy przedziały: bliską podczerwień (IR-A), średnią (IR-B) oraz daleką (IR-C). Różnią się one nie tylko długością fal, ale także tym, jak oddziałują na materię. Krótsze fale mogą docierać głębiej do tkanek, podczas gdy dłuższe działają głównie na powierzchni. To właśnie te właściwości sprawiają, że światło podczerwone znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach. Wykorzystuje się je w:
- celach grzewczych,
- medycynie,
- nauce,
- różnych systemach bezpieczeństwa.
Światło podczerwone występuje w miejscach, w których panuje wysoka temperatura, jak również w miejscach z wysokim poziomem promieniowania cieplnego. W szczególności na jego negatywne działanie narażone mogą być osoby, które:
- pracują jako dmuchacze szkła,
- pracują w różnego rodzaju odlewniach i hutach (np. na hucie szkła),
- pracują przy piecach przemysłowych jako operatorzy lub osoby w bezpośrednim, bliskim otoczeniu,
- spawają,
- pracują przy wypalaniu cegieł,
- pracują z noktowizorami.
Wiesz już, czym jest światło podczerwone i kto jest szczególnie narażony na jego działanie. Teraz pora przybliżyć to, jak działa ono na wzrok.
Ludzie oko to niezwykle delikatna część ciała. Jest bardzo wrażliwe na wszelkie uszkodzenia: nie tylko te fizyczne, ale również na różnego rodzaju promieniowania; w tym UV (sprawdź, czy okulary korekcyjne mają filtr UV) czy właśnie promieniowanie podczerwone. Choć oko chroni rogówka i spojówka, bariera ta nie jest wystarczająca, a światło to przebija się do struktur gałki ocznej. Różne typy promieni podczerwonych działają w różny sposób na oko.
Tkanki oka w różny sposób reagują na promieniowanie podczerwone. Rogówka i soczewka pochłaniają przede wszystkim fale z zakresu IR-B oraz IR-C, co prowadzi do nagrzewania i wywołuje efekt cieplny.
Inaczej działa bliska podczerwień (IR-A), która potrafi przeniknąć przez soczewkę i ciało szkliste, docierając aż do siatkówki.
Długotrwała ekspozycja na silne źródła IR bez właściwej ochrony może stanowić poważne zagrożenie. Nadmierne podgrzewanie tkanek może prowadzić do uszkodzeń, a w najcięższych przypadkach skutkować trwałymi zmianami w obrębie oka. Właśnie dlatego niezbędna jest odpowiednia ochrona. Zadbaj o to, by wyposażyć się w dobrej jakości sprzęty ochronne, np.:
- maski,
- filtry IR w okularach ochronnych,
- przyłbice,
- zamykaj oczy, gdy jest taka konieczność.
Brak odpowiedniej ochrony przed światłem podczerwonym może powodować szereg konsekwencji dla zdrowia oczu. Pośród nich wymienia się:
- Zwiększone ryzyko rozwoju zaćmy.
Zaćma to choroba, która charakteryzuje się zmętnieniem soczewki oka. Zazwyczaj to naturalny proces związany z wiekiem. Dzięki dzisiejszej technologii, zaćmę można usunąć operacyjnie, zastępująć zmętniałą soczewkę nową, sztuczną.
Soczewka oka pochłania fale IR, co prowadzi do jej przewlekłego nagrzewania. Stałe podwyższanie temperatury tej struktury zaburza jej prawidłową budowę, a w konsekwencji sprzyja powstawaniu zmętnień.
Co istotne, tego typu uszkodzenia mają odmienny charakter niż zaćma związana ze starzeniem się: zwykle pojawiają się w jądrze soczewki i są bezpośrednim efektem cieplnego działania podczerwieni, a nie naturalnych procesów degeneracyjnych.
- Zwiększone ryzyko uszkodzeń siatkówki i rogówki oka.
Różne zakresy promieniowania podczerwonego w odmienny sposób wpływają na oko. Fale IR-A (780-1400 nm) mają zdolność do głębokiej penetracji oka. Przechodzą przez rogówkę i soczewkę, przez co docierają aż do siatkówki. Choć część energii ulega osłabieniu w drodze, jej nagromadzenie w tkankach światłoczułych może powodować podgrzewanie fotoreceptorów. Przy długotrwałym lub silnym kontakcie prowadzi to do uszkodzeń tych komórek, a w konsekwencji do pogorszenia widzenia centralnego bądź obwodowego. Natomiast promieniowanie IR-B i IR-C zostaje w dużej mierze zatrzymane w przednich częściach oka. Ich działanie ogranicza się głównie do powierzchniowych struktur, gdzie nadmierne nagrzewanie sprzyja powstawaniu mikrourazów, uczucia suchości oraz stanów zapalnych. Sprawdź również, czym jest rozwarstwienie siatkówki.
Znasz już szereg negatywnych konsekwencji związanych z oddziaływaniem światła podczerwonego. Teraz pora na plusy! Światło podczerwone w ostatnich latach coraz częściej wykorzystywane jest w celach leczniczych. Oczywiście, by działało korzystnie, należy używać go w odpowiedni sposób. Coraz większe zainteresowanie budzi promieniowanie znajdujące się na granicy światła czerwonego i bliskiej podczerwieni. Przy odpowiednich parametrach może ono pobudzać procesy odnowy komórek oraz wspierać przemiany metaboliczne w tkankach. Mechanizm ten stanowi podstawę fotobiomodulacji. To nieinwazyjna metoda leczenia, która polega na naświetlaniu wybranych tkanek organizmu światłem (laserowym lub LED).
Bibliografia:
https://www.wokularach.pl/blog/swiatlo-podczerwone-a-oczy-jak-wplywa-czy-jest-bezpieczne
https://www.bezokularow.pl/poradnik/swiatlo-podczerwone-a-oczy-wplyw-bezpieczenstwo-ochrona
